काठमाडौं । हिन्दु धर्ममा एकादशीको विशेष धार्मिक महत्व रहेको छ । प्रत्येक महिनामा दुई एकादशी पर्दछन्। एकादशीको विशेष धार्मिक महत्व छ । माघ कृष्ण पक्षमा आउने एकादशीलाई नै षट्तिला एकादशी भनिन्छ । यस दिनलाई माघ कृष्ण एकादशी, तिला एकादशी आदि बिभिन्न नामले पनि हामी चिन्दछौँ। यस दिन तिलको यथाशक्य प्रयोग गर्दा पुण्य प्राप्त हुने जनविश्वास छ । तिलको दाना छ तरिकाले दान गरी भगवान विष्णुको पूजा गर्नाले मनोकामना पूरा हुने धार्मिक विश्वास रहेको छ ।

षट्तिला एकादशी व्रत कहिले  ?
पञ्चाङका अनुसार माघ महिनाको कृष्ण पक्षको एकादशी तिथी अर्थात भोलिको दिनलाई नै षट्तिला एकादशी भनिन्छ। षट्तिला एकादशीका दिन भगवान विष्णुको व्रत लिनुपर्छ । तिलले स्नान गर्ने, तिलको लेपन लगाउने, तिलको हवन गर्ने, तिलले पितृ तर्पण गर्ने, तिलको भोजन गर्ने र तिल दान गरिन्छ । षट्तिला एकादशीका दिन तिल मिश्रित खिचडी पकाई बिष्णुलाई अर्पण गर्ने प्रचलन पनि रहेको छ । षट्तिला एकादशीको ब्रत बस्नेले ब्रतका क्रममा जति दाना तिलको प्रयोग गर्दछन् त्यति नै बर्ष स्वर्गमा बास हुने धार्मिक विश्वास समेत रहेको छ ।

षट्तिला एकादशीमा तिल दान गर्नुको महत्व
शास्त्रका अनुसार दान गरेको तिल छर्दा जति हाँगाहरू उत्पादन हुन्छन्, दान गर्ने व्यक्तिको हजार वर्षसम्म स्वर्गमा सम्मान हुन्छ भन्ने धार्मिक विश्वास रहेको छ । यस दिन तिलमिश्रित पानीले नुहाउने, तिलको लेप लगाउने, तिलमिश्रित पानी पिउने, तिलको दान गर्ने , तिलको दानालाई खानामा प्रयोग गर्ने र यसरी छ काममा तिलको प्रयोग हुने भएकाले यस एकादशीलाई षट्तिला भनिन्छ। जसले प्राणीलाई तीनवटै ताप अर्थात् भौतिक ताप, दिव्य ताप र भौतिक तापबाट टाढा राख्छ भन्ने जनविश्वास पनि रहेको छ।

षट्तिला एकादशीको कथा
ब्राह्मण विष्णुको भक्त भएको मानिन्छ । उनले हरेक एकादशीमा भगवान विष्णुको पूजा गर्थिन् तर दान भने गरिनन् । यस्तो अवस्थामा भगवान विष्णु ऋषिको भेषमा भिक्षा लिन ब्राह्मणीको घरमा आए । जब उनले ब्राह्मण महिलासँग दान मागे, उनले उनलाई माटोको भाँडा दिए। जब यो ब्राह्मणको मृत्यु भयो, वैकुण्ठमा रहँदा उनले यो कुरा बुझिन् र वैकुण्ठमा रहँदा षट्तिला एकादशीको व्रत गर्न थालिन् ।