काठमाडौँ । सन् १९५० मा आजकै दिन (जनवरी २६) मा भारत गणतन्त्र घोषित भएको थियो । भारत ब्रिटिस उपनिवेशबाट १९४७ को अगस्ट १५ मा स्वतन्त्र भएको थियो । तर १९५० को जनवरी २६ मा संविधान जारी भएसँगै भारत सार्वभौम, लोकतान्त्रिक र गणतन्त्रात्मक राष्ट्र घोषित भएको हो ।

भारतको संविधानसभाले १९४९ को नोभेम्बर २६ मा अपनाएको संविधानले ‘भारत सरकार ऐन, १९३५’ लाई विस्थापित गरेसँगै भारत गणतन्त्रको युगमा प्रवेश गरेको हो ।

त्यसयता भारतले हरेक वर्ष जनवरी २६ लाई गणतन्त्र दिवसका अवसरमा मनाउँदै आएको छ । संविधानले भारतीय नागरिकलाई आफ्नो देशको सरकार आफैं चुन्न सक्नेलगायतका लोकतान्त्रिक व्यवस्थाहरू स्थापित गरेको हो । डा। राजेन्द्र प्रसादले दरबार हाउसमा भारतको पहिलो राष्ट्रपतिको शपथ लिएका थिए । त्यसलगत्तै उनले इर्विन रंगशाला (हाल मेजर ध्यान चन्द रंगशाला) पुगेर भारतको राष्ट्रिय झन्डा फहराएका थिए ।

सुरुका चार वर्ष भारतको गणतन्त्र समारोह इर्विन रंगशाला, रेड फर्ट र रामलिला मैदानमा मनाइएको थियो । पहिलो गणतन्त्र परेड १९५५ मा राजपथमा आयोजना गरिएको थियो । उक्त कार्यक्रममा पाकिस्तानका गभर्नर जनरल मलिक गुलाम मुहम्मद मुख्य अतिथि थिए । फ्रान्सेली सैनिक टोलीले २०१८ मा पहिलो विदेशी टोलीका रूपमा भारतको गणतन्त्र दिवसका अवसरमा आयोजित परेड समारोहमा भाग लिएको थियो ।