काठमाडौं । हिन्दू धर्म तथा वास्तु शास्त्रका अनुसार घरमा मयूरको प्वाँख राख्नु शुभ मानिन्छ । विश्वव्यापी स्तरका मानिसहरुमा विश्वास छ कि मयूरको प्वाँखले नकारात्मक उर्जालाई टाढा राख्छ ।

सबै धर्मशास्त्र, ग्रंथ, वास्तु र ज्योतिषशास्त्रमा मयूर प्वाँखको महत्त्वपूर्ण स्थान छ । घरमा मयूरको प्वाँखहरू यस्तो ठाउँमा राख्नुहोस् जहाँबाट सबैलाई सजिलै देखिन्छ । घरमा मयूरको प्वाँख राख्नु धेरै महत्त्वपूर्ण छ । यो धार्मिक कार्यहरूमा पनि प्रयोग हुन्छ । आउनुहोस् जानौं मयूरको प्वाँखको महत्व ।

लोकप्रिय पौराणिक कथा
कुनै एक समयमा सन्ध्या नाम गरेको असुर थियो । जसले कठोर तपस्या गरेर भगवान शिवलाई प्रसन्न तुल्यायो र वरदानको रूपमा धेरै प्रकारका शक्ति प्राप्त गर्यो । उसले भगवान विष्णुका भक्तहरूलाई अत्याचार गर्न लाग्यो ।

एक दिन उसले स्वर्गलाई पनि आफ्नो नियन्त्रणमा लियो र सबै देवीदेवताहरुलाई बन्दी बनायो । यस असुरलाई पराजित गर्न सबै देवीदेवताहरू मयूरको प्वाँखमा विराजमान भए र त्यो असुरलाई पराजित गर्न सके ।

त्यसबेलादेखि मयूरको प्वाँखलाई पूजनीय मानियो र यसले मन्दिरमा स्थान पायो । मयूरको प्वाँखको जति ठूलो महत्त्व सनातन धर्ममा छ सायदै त्यो अन्य संस्कारमा होला । हामी विश्वास गर्दछौं कि नकारात्मक उर्जा हटाउन मयूर सबैभन्दा प्रभावकारी हुन्छ ।

मयूरको पंख (प्वाँख) सम्बन्धी वैश्विक पौराणिक मान्यता
हिन्दू धर्ममा मयूरका प्वाँखहरु धनको देवी लक्ष्मी र शिक्षाको देवी सरस्वतीसँग सम्बन्धित छ । लक्ष्मीको भाग्य, सम्पन्नता र समृद्धिको लागि पूजा गरिन्छ । मयूरको प्वाँखको उपयोग लक्ष्मीका यी गुणहरू लिन प्रयोग गरिन्छ ।

मयूर विद्याकी देवी सरस्वतीको प्रिय भएकोले विद्यार्थीले मयूरको प्वाँख उनीहरूको किताबभित्र राख्ने चलन छ । घरमा मयूरको प्वाँखहरू घरमा राख्नुले सम्बन्धमा मिठास ल्याउँछ । मयूरको प्वाँख भगवान् श्री कृष्ण, श्री गणेश र कार्तिकेय जस्ता धेरै देवताहरूको मनपर्दो आभूषण हो।

ग्रीक-रोमन संस्कृतिमा पनि मयूरलाई ‘हीरा’ देवीको प्रतिक मानिन्छ । हीराले ‘आर्गस’बाट मयूरको सृजना गरेको यस संस्कृतिको पौराणिक कथाहरूमा भेट्न सकिन्छ । आर्गसका सय नयन (मयूरको प्वाँखमा देखिने आकृति) ले स्वर्गको खजाना र ताराहरूका आँखालाई जनाउँदछ ।

नवग्रह शान्ति र धन लाभको लागि मयूरको प्वाँख प्रयोग गर्नुहोस्
मयूरको प्वाँखहरू नवग्रहहरूको शान्तिको लागि प्रयोग गरिन्छ । घरको उत्तर वा उत्तर-पूर्वी कुनामा मयूरको प्वाँख राख्नाले नवग्रहको पीडा कम गर्दछ । मयूरको प्वाँख पनि माता लक्ष्मीसँग सम्बन्धित छ ।

तसर्थ मयूरको प्वाँखले सम्पत्तीलाई आकर्षित गर्दछ, यसैले मानिसहरूले यसलाई आफ्नो घरको ढुकुटीमा राख्छन् । यस बाहेक तपाईं घर र कार्यालयमा मयूरको सुन्दर तस्वीरहरू र शोपीसहरू पनि राख्न सक्नुहुनेछ ।

मयूरको प्वाँखले मन शान्त गर्दछ
यदि बच्चा अट्टेरी छन् र तपाइँको कुरा सुन्दैनन् भने मयूर पंखेले बनेको फ्यानले हावा दिने गर्नुहोस् । बच्चाहरुको जिद्दी स्वभाव स्वचालित रूपमा केहि दिनमा पुनस् ठीक हुन्छ । नवजात शिशुको टाउकोमा चाँदीको ताबीजमा मयूरको प्वाँख राखेर राख्नाले बच्चालाई नजर लाग्दैन, उसलाई राम्रो सपना आउदैन र ऊ डराउँदैन ।

मयूरको प्वाँखको प्रयोगले भवन तथा व्यवसायिक प्रतिष्ठानहरूको वास्तु दोष हटाउनुहोस्
वास्तु शास्त्रका अनुसार मयूरको प्वाँखले वास्तु दोषहरूमा चमत्कारिक प्रभाव देखाउँदछ । यो घर, पसल वा व्यापारिक प्रतिष्ठानको वास्तु दोष हटाउन सक्षम छ । यदि भवनमा वास्तु दोष छ र त्यसलाई नभत्काई सुधार गर्न सम्भव छैन भने, मयूरको प्वाँख प्रयोग गरेर दोष हटाउन सकिन्छ।

यसको लागि तपाईंले भवन वा पसलको मुख्य प्रवेशद्वारमा तीन वटा मयूरको पखेटा राख्नुपर्छ । यो मयूरको प्वाँखलाई यस्तो ठाउँमा लगाउनुपर्छ कि जहाँबाट आउँदाजाँदा मयूरको प्वाँखको तलबाट ओहोरदोहोर होस् । यसो गर्नाले वास्तु दोष हट्छ र धनसम्पत्तिमा वृद्धि हुन्छ ।

यशु ख्रीष्ट र मयूर
क्रिश्चियन धर्ममा पनि मयूरलाई पवित्रता, अमरत्व, नवीकरण र पुनर्जन्मको रूपमा चिनिन्छ । काल्पनिक पक्षी ‘फिनिक्स’को पुनरुत्थान गरी आधुनिक पक्षी ‘मयूर’को सृजना गरेको घटना पनि कतिपय ग्रन्थहरूमा कथित छन् । साथै, सेतो रङ्गको मयूरलाई शान्ति, असत्यमाथि सत्यको विजय, जीवन अनि स्वर्गको प्रतिक पनि मानिन्छ ।