महोत्तरी । बहुचर्चित पुरातात्त्विक हतियार कारखानालाई पर्यटनसगँ जोडने प्रक्रिया सुरु भएको छ । जर्मन अनुसन्धानकर्ता गुड्रन कर्विन्सले पत्ता लगाएको बर्दिवासमा रहेको मध्यपाषण युगको हतियार कारखानालाई पुरातात्त्विक पर्यटन केन्द्र बनाउने प्रक्रिया प्रारम्भ भएको हो ।
शनिवार पुरात्तत्व विभागवाट भास्कर ज्ञवालीको नेतृत्वमा आएको भुगर्भ टोलीले जिपिएसको माध्यमवाट हतियार कारखाना रहेका ठाउँहरु पहिचान गरे सगैँ ऐतिहासिक पर्यटन केन्द्र बनाउने वाटो खुल्ला भएको छ ।
काठमाण्डौ फर्किएपछी प्रारम्भिक चरणमा गर्नुपर्ने कामहरुको विषयमा नगरपालिकालाई पत्र पठाउने विभागले जनाएको छ ।
१० हजार देखि १२ हजार बर्ष पहिला मानिने उक्त पुरातात्त्विक हतियार कारखानाको आधारभूत काम गर्न संघिय र प्रदेश सरकारले झण्डै १ करोड भन्दा बढी बजेट समेत विनियोजन गरिसकेको छ ।
यस्को लागि बर्दिवास नगर पर्यटन वोर्डले काम गर्ने प्रक्रियामा अग्रसरता लिएको छ । नेपाल कै पुरातात्त्विक हिसावले महत्वपूर्ण ठाउँ मानिएको बर्दिवासको पाटु क्षेत्रमा तीनै तहका सरकारको ध्यानाकर्षण भएसगैँ स्थानियले खुसी व्यक्त गरेका छन ।
`अब भने बर्दिवासमा समृद्धि मुख्य आधार तयार हुँदैछ, हामी निक्कै उत्साहित छौ,` बर्दिवास-३ का रमेश खत्रीले भने, `लामो प्रतीक्षापछि एउटा सुनौलो गन्तव्य प्रारम्भ भएको छ ।´
जर्मन नागरिक गुड्रन कर्विन्सले लेखेको `प्रिहिज्टोरिक कल्चर्स इन नेपाल´ भन्ने कितावमा रातु नदी वरपरको मानव सभ्यता र मध्यपाषण युगमा मान्छेको चहलपहलको विषयमा प्रकाशन गरे पछिचर्चा सुरु भएको थियो ।
१९८५ को दशकमा कर्विन्सले १० बर्ष लगाएर पत्ता लगाएको प्राग ऐतिहासिक रहस्य सन २००७ मा उक्त कितावमा प्रकाशन भयो ।
कर्विन्सले गरेको उक्त अध्ययन वैज्ञानिक भएको भन्दै नेपालभरका ऐतिहासिक स्थलमध्ये बर्दिवास महत्वपूर्ण रहेको विभागका उपसचिव भास्कर ज्ञवालीले बताए ।
उनले पत्ता लगाएका ठाँउहरुमा ७ हजार बर्ष पहिलासम्म मानिसहरु बसोवास गर्ने गरेको भु-गर्भविदहरुले दावी गरेका छन । उक्त पुरातात्त्विक स्थलहरुमा मान्छेले तत्कालिन समयमा प्रयोग गर्ने पानीका डोविल्का समेत भेटिएका छन ।
यि ठाउँहरुका विषयमा थप खोजी गरे थप रहस्यहरु उजागर हुने उपसचिव ज्ञवालीले बिश्वास ब्यक्त गरे ।
पछिल्लो समय पाटुका यी ठाउँहरु उत्त्खनन र अतिक्रमणको चपेटामा परेको बताउदै यसलाई सरकारवाट नै संरक्षित क्षेत्र घोषणा गर्नुपर्ने भुगर्भ तथा पुरातात्त्विकविदहरुले सुझाव दिएका छन ।
यो आर्थिक बर्षमा पुरातात्त्विक स्थलहरु पहिचान गरि नापी नै गर्नुपर्ने र उक्त क्षेत्रमा घेरावारा तत्काल लगाउनुपर्ने पुरातत्त्व विभागले जनाएको छ ।
नगरप्रमुख प्रल्हादकुमार क्षेत्रीले समेत यस ठाउँको संरक्षण गर्न कुनै कसर बाँकी नराख्ने प्रतिवद्वता व्यक्त गरेका छन ।
