काठमाडौं । विहानसम्म लगभग सफा रहेको काठमाडौंको वायुमण्डल शुक्रबार मध्याह्नपछि एकाएक धुमलिन पुग्यो । क्षणभरमै तुवाँलोले भरियो । भिजिबिलिटी स्वाट्टै घटेपछि त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा अपराह्नपछि हवाई सेवा रोकियो ।
घरबाहिर निस्किएका सर्वसाधारणले आँखा पोलेको महसुस गरे । विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लूएचओ) ले वायुको गुणस्तर सूचकांक (एक्यूआई) ३०० भन्दा बढी भएकामा ‘घातक’ भनेको छ । उपत्यकामा शुक्रबार एक्यूआई ४७० सम्म रेकर्ड हुन पुग्यो । काठमाडौंको चारै दिशातिर बिहीबारदेखि नै डढेलो लागिरहेको थियो ।
‘बिहीबार डढेलो थप फैलिएपछि धूवाँ मिसिएको प्रदूषण काठमाडौंमा भित्रियो,’ लामो समयदेखि नेपालसहित दक्षिण एसियाली देशको स्थितिबारे विश्लेषण गर्दै आएका डढेलो विज्ञ सुन्दरप्रसाद शर्माले भने, ‘काठमाडौंको प्रदूषणमा डढेलोको धूवाँ थपिएपछि झन् भयावह भयो, सर्वसाधारणले आँखा पोलेको महसुस गर्न थाले ।’
शर्माका अनुसार शुक्रबार बिहानैदेखि काठमाडौंसँग सीमा जोडिएका जिल्ला र तराई तथा भारतका विभिन्न स्थानमा डढेलो लागिरहेको थियो । ‘पश्चिम वायुसँगै डढेलोको धूवाँ काठमाडौं भित्रियो, जसले गर्दा दिउँसै अन्धकार भयो,’ उनले भने, ‘लामटाङ निकुञ्जमा लागेको डढेलोको धूवाँसमेत काठमाडौंसम्म फैलिएको देखियो । वायुले डढेलोको धूवाँ सोहोरेर ल्याएको हो ।’
लामटाङमा सन् २०१२ मा पनि ‘क्राउन फायर’ भएको थियो । त्यतिबेला पनि काठमाडौंसम्मै प्रदूषण फैलिएको शर्माले सम्झाए । अमेरिकी वैज्ञानिक संस्था ‘नासा’ ले शुक्रबार खिचेको तस्बिरले नेपालसँग सीमा जोडिएको भारततिर पनि भीषण डढेलो लागेको देखाएको छ ।
‘नेपालतिर प्रदूषण बढ्नुमा भारतमा लागेको डढेलोको पनि ठूलो प्रभाव हुन सक्छ,’ उनले भने, ‘मुख्य गरी अहिलेको प्रदूषण डढेलोपछिको उग्ररूप हो ।’ कान्तिपुरमा खबर छ ।
