काठमाडौँ । अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सी नासाले अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशन (आईएसएस) लाई फिर्ता ल्याउन एलोन मस्कको स्पेसएक्सको मद्दत लिने बताएको छ ।  अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सीले स्पेसएक्सलाई पृथ्वीको वायुमण्डलबाट आईएसएसलाई प्रशान्त महासागरमा अन्तिम विश्राम स्थानमा लैजान अन्तरिक्ष यान निर्माण गर्न सम्झौता गरेको जनाएको छ, जुन २०३० मा रिटायर हुनेछ । युएस डिओर्बिट भेइकल नाम दिइएको अन्तरिक्ष यान विकास र वितरणका लागि एलोन मस्कको कम्पनीसँग ८४३ मिलियन डलरको सम्झौता भएको छ ।

नासाका केन बोवर्सक्सले भने, ‘अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशनको लागि अमेरिकी डिओर्बिट गाडी छनोट गर्दा नासा र यसका अन्तर्राष्ट्रिय साझेदारहरूलाई फाइदा हुनेछ। यसले स्टेशनलाई यसको सञ्चालनको अन्त्यमा तल्लो पृथ्वीको कक्षामा सुरक्षित रूपमा ल्याउन मद्दत गर्नेछ ‘।अमेरिकी अन्तरिक्ष एजेन्सीले स्पेसएक्सले निर्माण गरेपछि अन्तरिक्ष यानको स्वामित्व लिने योजना बनाएको छ र मिशनभरि यसको सञ्चालन नियन्त्रण गर्ने छ । अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशनको वजन ४ लाख ३० हजार किलोग्राम रहेको छ । यो अन्तरिक्षमा बनाइएको सबैभन्दा ठूलो एकल संरचना हो ।

मिर र स्काइल्याब जस्ता अन्य स्टेशनहरू वायुमण्डलमा पुन: प्रवेश गर्दा नष्ट भएको तरिकालाई ध्यानमा राख्दै, नासाका इन्जिनियरहरूले आईएसएसलाई तीन चरणहरूमा तोड्ने अपेक्षा गरेका छन् । पहिले, परिक्रमा गर्ने प्रयोगशालालाई चिसो राख्ने सौर्य प्यानल र रेडिएटरहरू बन्द हुनेछन् । व्यक्तिगत मोड्युलहरू त्यसपछि स्टेशनको ट्रस वा संरचनाबाट अलग हुनेछन् । अन्ततः ट्रस र मोड्युलहरू आफैं पतन हुनेछन् ।

अधिकांश सामग्री कथित रूपमा वाष्पीकरण हुनेछ, तर ठूला टुक्राहरू रहने आशा गरिएको छ । यस कारणका लागि, नासाले प्रशान्त महासागरमा पोइन्ट नेमो भनिने क्षेत्रको लागि लक्ष्य राखेको छ, संसारको सबैभन्दा दुर्गम क्षेत्रहरू मध्ये एक र उपग्रह र अन्तरिक्ष यानहरूको चिहानको रूपमा चिनिन्छ । आइएसएसको पहिलो खण्ड सन् १९९८ मा लन्च गरिएको थियो । २००१ देखि लगातार एक अन्तर्राष्ट्रिय चालक दल बसिरहेका छन् ।