काठमाडौं । रक्सी भन्दा कलेजोलाई हानीकारक के हुन सक्छ ? हामी सबैलाई थाहा छ रक्सी र चिनी कलेजोको लागि धेरै खतरनाक छ तर यो मात्र सत्य होइन। केही बीउ आधारित खाने तेलहरू पनि कलेजो नष्ट गर्न अझ खतरनाक हुन्छ।

यसमा सूर्यमुखी तेल, कुसुमको बीउको तेल, भटमासको तेल आदि पर्छन्। बजारमा उपलब्ध धेरै तेलहरूमा यी बीउहरूको तेल मिसाइन्छ जबकि सूर्यमुखी तेल छुट्टै बेचिन्छ। तर स्वास्थ्य विज्ञहरूका अनुसार यी तेलहरू कलेजोका लागि निकै घातक साबित हुन सक्छन्।

सूर्यमुखी तेल, कुसुमको तेल, कपासको तेलमा ओमेगा ६ फैटी एसिड बढी हुन्छ। यसलाई लिनोलिक भनिन्छ। यसको थोरै मात्रा धेरै महत्त्वपूर्ण छ तर जब शरीरमा यसको मात्रा अत्यधिक हुन्छ, यसले कोशिकाहरूमा सूजन हुन थाल्छन। सूजनका कारण सूजन बढ्न थाल्छ र कलेजोमा घाउ हुन थाल्छ। यसले कलेजो मात्र होइन्, शरीरका सबै अंगलाई असर गर्छ । यही कारणले गर्दा दैनिक यी तेलको सेवनले धेरै प्रकारका रोग निम्त्याउँछ ।यदि तपाइँ ओमेगा ६ फ्याटी एसिडको उच्च खुराक लिनुहुन्छ भने यसले सूजन बढाउँछ र कलेजोमा अक्सिडेटिभ तनाव बढाउँछ। यसले कलेजोमा क्षति हुने जोखिम बढाउँछ, जसले धेरै रोग निम्त्याउन सक्छ।

सूर्यमुखी, कुसुम र भटमासको तेल बाहेक धेरैजसो बीउको तेल धेरै लाभदायक हुन्छ। यी बीउको तेलमा ओमेगा ३ फ्याटी एसिड बढी हुन्छ भने ओमेगा ६ फ्याटी एसिड निकै कम हुन्छ । त्यसैले यो अधिक लाभदायक छ। त्यसमध्ये जैतुनको तेल, सुर्यमुखी र तोरीको तेल सबैभन्दा फाइदाजनक मानिएको हो । यदि तोरी र जैतुनको तेल चिसो थिचेर निकाल्ने हो भने यिनीहरूभन्दा राम्रो खाने तेल अरू हुनेछैन।

तर, यदि यसलाई तताउने प्रक्रियाबाट बनाइन्छ भने यो तेलले हानि गर्न थाल्छ। यसबाहेक रिफाइन्ड तेल हाम्रो लागि धेरै हानिकारक छ। यसले हामीलाई हरेक हिसाबले हानी गर्छ। धेरै तातो भयो भने यसले थप हानि गर्छ। त्यसैले दिनहुँ रिफाइन्ड तेल प्रयोग गर्नु हुँदैन।