काठमाडौँ । महिलामा गर्भ रहेको सुरुवाती समयमा नै हुने वाकवाकी र बान्ता हुन्छ, जसलाई मर्निङ सिक्नेस पनि भनिन्छ । यो समस्या प्रायजसो गर्भवती महिलालाई देखिनु सामान्य मानिने चिकित्सकहरू बताउँछन्। जुन प्राय महिलाहरूमा हुन सक्छ । अर्थात् महिलाको महिनावारी बन्द भएर वाकवाकी शुरु हुनु गर्भवतीको सुरुवाती लक्षण हो । तर, कहिलेकाहीँ पेटसम्बन्धी र अरू समस्याको कारणले पनि यस्तो हुनसक्छ ।

विभिन्न अध्ययन अनुसार ७० देखि ८० प्रतिशत गर्भवती महिलालाई यो समस्या देखिने गरेको छ । यस समस्या मुख्यतया गर्भावस्थाको पहिलो ३ महिनासम्म हुने गर्छ ।

जुन गर्भावस्थाको ६ देखि ८ हप्तामा शुरु भई १२ देखि १४ हप्तामा प्रायः महिलाहरूमा बिस्तारै कम हुँदै जान्छ । तर, कोही महिलालाई भने गर्भावस्थाको अन्तिम समयसम्म पनि हुने गर्छ ।

वाकवाकी र बान्ता हुने समस्याबाट यसरी छुटकारा पाउन सकिन्छ :

– मौसम अनुसारका तरकारी तथा फलफूलहरु प्राकृतिक रूपमा सेवन गर्ने ।

– गर्भवती महिलाले आफूलाई जुन कुराले वाकवाकी बढाउँछ, त्यसबाट सकेसम्म टाढा बस्ने, विशेषतः भान्सामा खाना पकाउँदाको गन्धले प्रायः महिलालाई वाकवाकी बढाउँछ । यस्तो समयमा महिलालाई काममा परिवारका सदस्यहरूले सहयोग गर्नुपर्छ ।

–बस्ने कोठामा पनि हावा आवतजावत हुने खालको गन्धरहित वातावरण बनाउने ।

– यो समस्या गर्भवती अवस्थाको शुरुका तीन महिनापछि बिस्तारै हराउँदै जान्छ । यसको लागि विशेष उपचार आवश्यक पर्दैन । यो समस्या कम गर्न गर्भवती महिलालाई बिहान उठ्ने बित्तिकै सुख्खा खानेकुरा, जस्तैस् बिस्कुट, टोस्ट, रोटी, चिउरा, मकै, भटमास जस्ता खानेकुरा खाएर मात्र ओछ्यानबाट निस्कनु पर्छ ।

– अदुवा, पुदिना, नुन भएको खानेकुरा खाने ।

– बिहानको समयमा झोल कुरा कम खाने । झोल कुरा बिस्तारै दिउँसो हुँदै गर्दा बढाउँदै जाने ।

– खाना खादा थोरै थोरै तर बेलाबेलामा खाने र लामो समय पेट खाली नराख्ने ।

– कार्बोहाइड्रेट र प्रोटिनको मात्रा बढी भएको खाना खाने ।

– चिल्लो कम भएको सादा खाना खाने ।

– बिहान उठ्ने बित्तिकै र खाना खाने बित्तिकै दाँत माझ्नाले वाकवाकी बढाउन सक्छ । त्यसैले खाना खाएको कम्तीमा एक घण्टापछि मात्र दाँत माझ्ने ।

– पर्याप्त आराम पुगेन भने पनि धपेडीले पनी वाकवाकी हुन सक्छ ।

– कतिपय महिलालाई वाकवाकी, बान्ताले गर्दा केही कुरा पनि खान नसक्ने र पेटमा नरहने गरी जटिल छ भने तुरुन्त अस्पतालमा जाने ।