काठमाडौं । पृथ्वीमा ६५ मिलियन वर्ष पहिले डायनासोरहरू थिए र तिनीहरूले पृथ्वीमा लगभग १६५ मिलियन वर्षसम्म एकलौटी जसो नै राज गरेका थिए ।

तर, साढे ६ करोड वर्षअघि एउटा क्षुद्रग्रह पृथ्वीमा ठोक्किएर डाइनोसरको सबै प्रजातिको लोप भयो । अब वैज्ञानिकहरूले डायनासोरको बारेमा अर्को अनुसन्धान गरेका छन्।

यो अनुसन्धान पोलिश वैज्ञानिकहरूले जीवाश्मा मल र डायनासोरको बान्ताहरूको नमूना संकलन गरेर नयाँ कुरा पत्ता लगाएका छन ।

यस अनुसन्धानमा वैज्ञानिकहरूले पत्ता लगाए कि लाखौं वर्ष पहिले पृथ्वीमा कसरी डायनासोरको वर्चस्व थियो तर विगत ३ करोड वर्षको अबधीमा डायनासोर कहिले अस्तित्वमा आए भन्नेबारे अन्वेषकहरूले नयाँ कुरा पत्ता लगाएका हुन् ।

नेचर जर्नलमा गत बुधबार प्रकाशित अनुसन्धानमा वैज्ञानिकहरूले डायनासोरको मल र बान्ताको विश्लेषण गरी २० करोड वर्ष अघि उनीहरूले के के खाने गरेका थिए ? भन्ने कुरा पत्ता लगाएको बताइएको छ । पहिलो डायनासोर धेरै कठोर जनावर थिए, त्यसैले तिनीहरू जे जे भेटिन्थ्यो, त्यो सबै खान गर्दथे ।  जस्तो कि तिनीहरूको आहारमा कीरा, माछा र बिरुवाहरू पनि समावेश थिए।

जब मौसम परिवर्तन भयो तिनीहरूले छिटो छिटो खानामा अनुकूलता खोज्दै गए । परिस्थितिअनुसार आफूहरूले खाने खानामा पनि निकै छाँटकाँट गर्न थालेका थिए । वनस्पति मात्रै खाने डायनासोरले त्यस समयका अन्य शाकाहारी जनावरको तुलनामा धेरै प्रकारका हरियो तरकारीहरू खान्थे । जब हावामा आर्द्रता सिर्जना भयो, बिरुवाहरूको नयाँ प्रजातिहरू जन्मिए, उनीहरूको खानपानशैली बदलियो ।

ती पोलिस बैज्ञानिकका अनुसन्धान पछि निष्कर्ष निकाल्दै एक बैज्ञानिक क्वार्न स्ट्रोमले भने कि उनीहरू आफ्नो अनुसन्धान निष्कर्षहरू विश्वव्यापी जीवाश्म रेकर्डसँग बाझिएको छ कि छैन भनेर हेर्न चाहन्छन्।

एर्लान्जेन नुरेम्बर्ग विश्वविद्यालयका जीवाश्मविज्ञानी एम्मा डनले भने कि वैज्ञानिकहरूले पृथ्वीमा बस्ने जनावरहरू बुझ्नको लागि पुरातन मल पदार्थको अध्ययन गर्नु सामान्य कुरा होइन् । तर जीवाश्मामा फेला परेृका मलहरू पनि ढुङ्गाका टुक्राहरू जस्तो देखिन्छ। तिनीहरू सँधै जनावरको जीवाश्महरू नजिक फेला पर्दैनन्, जसले तिनीहरूलाई बनाएको हो वा होइन भन्ने यसै थाहा पाउन गारहो थियो ।

तर, यस यो पटक भने अध्ययनमा शोधकर्ताहरूले डायनोसरका मलमा माछा, कीरा टुक्राहरू र मल भित्र हड्डीका टुक्राहरू फेला पारेका थिए। बैज्ञानिकको सो समुहले तीनै मलहरूको अध्ययन गरेर सुरू सुरूमा डायनोसरले हरियो बनस्पती, माछा र किराहरू खाएको पत्ता लगाएको उल्लेख गरिएकाे छ ।