काठमाडौं । जोन म्याकफल अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशन मिशनको लागि अनुमोदन प्राप्त गर्ने विश्वको पहिलो अपाङ्गता भएका अन्तरिक्ष यात्री बन्ने भएका छन्।

युरोपेली अन्तरिक्ष एजेन्सीले अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशनमा मिसनका लागि विश्वको पहिलो अपाङ्गता भएका अन्तरिक्ष यात्रीलाई अनुमोदन गरेको छ। युरोपेली अन्तरिक्ष एजेन्सीले शुक्रबार यो घोषणा गरेको हो ।

युरोपेली स्पेस एजेन्सी (इएसए) ले २०२२ मा नै यसका लागि प्रयास सुरु गरेको थियो । वास्तवमा, इएसए पारा–एस्ट्रोनटहरूको लागि टेक्नोलोजी विकास गरिरहेको थियो र विश्वलाई सन्देश दिन चाहन्थ्यो कि ‘स्पेस सबैका लागि हो ।’

अपाङ्गता भएका पहिलो अन्तरिक्ष यात्री जोन म्याकफल ४८  वर्षका छन्, जो एक एक ब्रिटिश सर्जन र पूर्व प्यारालिम्पियन हुन्। जोन म्याकफलले १९ वर्षको उमेरमा मोटरसाइकल दुर्घटनामा आफ्नो एउटा खुट्टा गुमाएका थिए । यो बाधा पार गरेर यो चरणमा पुग्न पाउँदा निकै गर्व लागेको उनले बताएका छन् ।

शुक्रबार ईएसएले घोषणा गर्‍यो कि म्याकफौलले अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशन (आईएसएस) मा लामो अवधिको अभियानको लागि मेडिकल क्लियरेन्स प्राप्त गरेका छन् । म्याकफौलले यस प्रक्रियामा मेरो कुनै भूमिका नभएको कुरामा जोड दिएका छन । ‘मैले गर्नुपर्ने भनेको मेडिकल रूपमा फिट हुनु र आवश्यक कार्यहरू गर्नु हो, यो मेरो लागि ठूलो दिन हो, यो सांस्कृतिक परिवर्तन हो,’ उनले अनलाइन पत्रकार सम्मेलनमा भने । यद्यपि, म्याकफउलले इएसएद्वारा पहिलो प्यारास्ट्रोनट बन्ने मौका कहिले पाउनेछन् भनेर अहिलेसम्म कुनै मिति भने तय गरिएको छैन। अर्थात् म्याकफउलले अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशनको लागि कहिले प्रस्थान गर्ने मिति तय गरिएको छैन।

इएसएका मानव र रोबोटिक अन्वेषणका निर्देशक ड्यानियल न्युएन्स्वान्डरले भने, ‘जोन अब अरू सबै अन्तरिक्ष यात्रीजस्तै फिट भएका छन्, जो अन्तरिक्ष स्टेशनमा जान चाहन्छन् र मिशन असाइनमेन्टको लागि पर्खिरहेका छन्। हामी अब एउटा यस्तो संसारमा प्रवेश गर्दैछौं जुन अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष स्टेशनमा हाम्रा एक साझेदारको दृष्टिकोणबाट अलि फरक छ ।’ न्युएन्स्वान्डरका युरोपेली मूल्य मान्यतालाई निरन्तरता दिन यो कदम चालिएको हो । उनका अनुसार अमेरिकासहित सबै आईएसएस साझेदारहरूले म्याकफॉललाई मेडिकल क्लियरेन्स दिएका छन्।

खासमा २०२२ मा ईएसएले अपाङ्गता भएका व्यक्तिलाई अन्तरिक्षमा पठाउने निर्णय गरेको थियो, त्यसका लागि २२ हजार भन्दा बढी आवेदन प्राप्त भएको थियो। यसमा म्याकफॉल पनि समावेश थिए, जसले आफूलाई अन्तरिक्ष यात्रीको रूपमा प्रस्तुत गर्न चाहेका थिए । अन्तरिक्ष यात्रीको रुपमा छनोट भएपछि उनले यो इतिहासमा ठूलो कोसेढुङ्गा साबित हुने बताएका छन् ।

इएसए अपाङ्गता भएका व्यक्तिलाई अन्तरिक्षमा पठाउन प्रतिबद्ध रहेको उनले बताए । यो पहिलो पटक हो कि कुनै अन्तरिक्ष एजेन्सीले यस्तो परियोजना सुरु गर्ने प्रयास गरेको र वास्तवमा मानवतालाई ठूलो सन्देश दिएको अंग्रेजी मिडियाले उल्लेख गरेका छन् ।