काठमाडौं । वातावरणले बारम्बार मानिसलाई खतराको संकेत दिइरहेको छ र यसलाई समयमै सम्हालिएन भने धेरै ढिलो भइसकेको हुन्छ ।

वैज्ञानिक नेटवर्क वर्ल्ड वेदर एट्रिब्युसन (डब्लुडब्लुए) ले बुधबार, जुन ११ मा एउटा रिपोर्टमा भने कि ग्रीनल्याण्डको बरफ मेको गर्मीको लहरमा अघिल्लो औसत भन्दा १७ गुणा छिटो पग्लिएको थियो, जसले आइसल्याण्डलाई पनि असर गरेको देखिएको छ ।

विज्ञान पत्रिका नेचरमा २०२२ को अध्ययन अनुसार आर्कटिक क्षेत्र ग्लोबल वार्मिङको अग्रभागमा छ, त्यसको प्रभावहरू पहिलो पटक १९७२ पछि गरिएको हो, अन्य ग्रहको तुलनामा पृथ्वीमा चार गुणा छिटो तापक्रम बढेको छ।

डब्ल्यूडब्ल्यूए रिपोर्टका लेखकहरू मध्ये एक इम्पेरियल कलेज लन्डनका जलवायु विज्ञानका सहयोगी प्राध्यापक फ्रेडरिक ओटोले पत्रकारहरूलाई भने,  ‘प्रारम्भिक विश्लेषणबाट ग्रीनल्याण्डको बरफ पग्लने दर अपेक्षित भन्दा १७ गुणा बढी छ, यसको मतलब समुद्रको सतह वृद्धिमा ग्रीनल्याण्डको बरफ पानीको योगदान यो गर्मीमा सबैभन्दा ठूलो छ। जलवायु परिवर्तन बिना यो असम्भव थियो ।’

आइसल्याण्डमा गत मे १५ मा तापमान २६ डिग्री सेल्सियस अर्थात ७९ फरेनहाइट नाघेको थियो। यस उपनगरीय टापुमा वर्षको यस समयमा इतिहासमा यो पहिले कहिल्यै देखिएको थिएन।

‘आइसल्याण्डको यो मे महिनाको तापक्रम रेकर्ड ब्रेक छ, १९९१–२०२२ माऔसत दैनिक अधिकतम तापक्रमको तुलनामा १३ डिग्री सेल्सियस बढी हो,’ डब्लुडब्लुएले भन्यो। आइसल्याण्डको मौसम विज्ञान संस्थानका अनुसार आइसल्याण्डका ९४ प्रतिशत मौसम स्टेशनले मे महिनामा यो तापक्रम रेकर्ड गरेको थियो।

‘पूर्वी ग्रीनल्याण्डमा गर्मीको लहरको समयमा सबैभन्दा तातो दिन पूर्व औद्योगिक मौसमको तुलनामा लगभग ३.९ डिग्री सेल्सियस न्यानो थियो,’ डब्लुडब्लुएले भन्यो।

उता, ‘यद्यपि २० डिग्री सेल्सियसको तापक्रम संसारभरका अधिकांश मानिसहरूको अनुभवबाट चरम घटना जस्तो देखिँदैन,’ ओटोले भने, ‘तर यो संसारको यस भागको लागि वास्तवमै ठूलो कुरा हो। यसले सम्पूर्ण विश्वलाई ठूलो प्रभाव पार्छ।’ डब्ल्यूडब्ल्यूएका अनुसार आइसल्याण्ड र ग्रिनल्याण्डमा यो मे महिनामा देखिएको रेकर्ड उच्च प्रत्येक १०० वर्षमा दोहोरिन सक्छ।

ग्रीनल्याण्डका आदिवासी समुदायहरूका लागि न्यानो तापक्रम र पग्लिने बरफले तिनीहरूको बरफमा शिकार गर्ने क्षमतालाई असर गर्छ, तिनीहरूको जीविकोपार्जन र परम्परागत जीवन शैलीलाई खतरामा पार्छ। यी परिवर्तनहरूले दुवै देशको पूर्वाधारमा पनि असर गर्छ।

‘ग्रीनल्याण्ड र आइसल्याण्डमा पूर्वाधार चिसो मौसमको लागि बनाइएको छ, यसको मतलब गर्मीमा बरफ पग्लिँदा बाढी आउन सक्छ र सडक र पूर्वाधारमा क्षति पुग्न सक्छ,’ उसले चेतावनी स्वरूप भन्यो ।