हामीलाई अधिकांश समय ‘समय’को खाँचो महसुस हुन्छ । हामी हतारमा हुन्छौँ, अतालिरहेका हुन्छौँ । हामीसँग कहिल्यै केही काम सम्पन्न गर्न‌ पर्याप्त समय छैन भन्ने लाग्छ । जसकारण हामी पछि परेको र हामीले हाम्रो बेस्ट नगरेको महसुस गर्छौँ ।

यो समस्यालाइ ‘समयको अभाव’ भनिन्छ । हाम्रो समाजको तनावग्रस्त अनि प्रायस् सबैलाई आइ लाग्ने समस्या हो ।

हामी यो समस्यासँग कसरी जुझ्ने तरु दुर्भाग्यवश, यसको कुनै सजिलो उपाय छैन । तर केहि कुराले यसलाई न्यून गर्न वास्तवमै शक्तिशाली भुमिका खेल्छ ।

समाधानभन्दा पहिले हामी समस्या बारे चर्चा गर्नेछौँ ।

समय अभावको समस्या

हामी प्रायस् कुनै न कुनै समय सम्बन्धी समस्यामा उल्झीरहेका हुन्छौँ । जस्तैस् ‘मैले मेरो समयको उचित सदुपयोग गरिरहेको छैन’ वा ‘मसँग सबै कुरा गर्नको लागि पर्याप्त समय छैन’, ‘समय कति चाँडै बित्दैछ, म लाचार बनिरहेछु ।’

हामीलाई समय पर्याप्त नभएको महसुस हुन्छ । समयको कमीको अनुभुतिका सातै हामीले सबै कार्य पूरा गर्न सक्दैनौँ भन्ने तनाव बढेर जान्छ । हामीलाई आफू पछि परे जस्तो लाग्छ ।

यस्तोमा, हामीले के कुरा ध्यानमा राख्नुपर्छ भने- जहिल्यै पनि हामीसँग नयाँ र ताजा समय आउन बाँकी हुन्छ । जोकोहीसँग उत्तिकै समय हुन्छ, कसैलाइ धेरै कसैलाई थोरै हँदैन । र, हामीले बिताएको २४ घन्टा जति नै फाल्तु तरिकाले बिते पनि हामीसँग हरेक अर्को दिन २४ घण्टाको नयाँ समय हुन्छ । हामीले नयाँ सुरुवात र प्रयासको मौका पाइरहेका हुन्छौँ, बारम्बार ।

यहाँ हामीले अर्को कुरा ध्यानमा के राख्नुपर्छ भने हामीले जति नै काम सकाए पनि, त्यसले पर्याप्त समयको वा समय सम्बन्धी यो समस्याको हल गर्न सक्दैन । मैले अति नै उत्पादनजनक९प्रोडक्टिभ० दिनहरू बिताएको छु, जहाँ म २० देखि ३० कार्यहरू पूरा गर्ने गर्छु । जसमा न म कामलाई भोलिको लागि टार्छु न कार्यभन्दा अन्त ध्यान भट्काउँछु । तर, मलाई अझ लाग्छ कि मैले त्योभन्दा धेरै काम गर्न आवश्यक छ र म मनमनै धेरै समयको कामना गर्छु ।

यहाँ हामीले ध्यान दिनुपर्ने चौँथो कुरा के हो भने यी समय साँच्चै बहुमूल्य छन् । यो समय उपहार हो । हामी यसलाई सामान्य रूपमा लिन्छौँ र यसको कदाचित न प्रशंसा न कदर गर्छौँ । हामी हाम्रो पूरै दिन रुटिनबद्ध हिसाबमा कार्य समापन गर्दै जान्छौँ, अरू केही कुराको ध्यानै नगरी र यही कारण.. समय हाम्रो हातबाट चिप्लिन्छ अनि हामी अचम्म मान्दै समय कहाँ गयो भन्छौँ ।

अब यी कुराहरूलाई ध्यानमा राखीसके पछि, म हाम्रा २४ घण्टाको अधिकतम सदुपयोग कसरी गर्ने भन्ने बारे ३ तीनवटा महत्त्वपूर्ण तरिकाको चर्चा गर्छु ।

यी उपाय मेरो लागि धेरै नै उपयोगी छ । तर, हामी सबैको माइलेज व्यापक रूपमा फरक हुन सक्छ । यद्यपि, तपाईंले पनि यसबाट लाभ लिन सक्नुहुनेछ ।

उपायहरु:

पहिलो: प्रत्येक दिनको सुरुवातमा इन्टेन्सनल हुनुहोस् ।

हामीसँग ताजा २४ घन्टा भएपछि, सहजताका साथ हामीले यसको सुरुवात सामान्य तरिकाले गर्न सक्छौँ । तर यो ताजा समयको राम्रो तरिकाले सदुपयोग गर्न, मैले यो समय केमा खर्चिने भन्ने विषयमा दिनको सुरुमै सोच्न महत्त्वपूर्ण हुन्छ । मैले योजना गरे अनुसार कामहरू पूरा नगर्न नसकुँला । तर यदि मैले सुरुमा कार्यहरू तय गरेँ भने म बुद्धिमानीपूर्वक मेरो समय ती काममा खर्च गर्न सक्छु । सर्वप्रथम, म दिनमा के गर्ने भन्ने बारे सूची बनाउँछु।

दोस्रोः धेरै कार्य गर्नुभन्दा महत्त्वपूर्ण कार्य गर्नु ।

मैले भनेझैं, एक दिनमा ३० वटा काम गर्दा पनि समयको अभाव महसुस हुने समस्याबाट छुटकारा पाइँदैन । बरू यसले त झन् तनावलाई खराब स्थितीमा लैजान्छ । प्रत्येक दिन गर्नलाई ३० कार्यको सूची राख्दा पनि यसले खालि तनाव र समय अभावको समस्या निम्त्याउँछ । त्यसोभए, तपाइँसँग मात्र ३ वटा महत्त्वपूर्ण कामको सूची थियो भने के हुन्छरु सायद, यो सल्लाह तपाईंले पहिले पनि सुन्नु भएको छ । तर के तपाईं यसलाई पालन गर्नुहुन्छ?
यदि तपाईंले सूचीमा केवल ३ कार्य राख्नुहुन्छ भने, तपाईंले यसलाई सावधानीपूर्वक छनौट गर्नुहुनेछ । त्यस्तै, तपाईंले ती ३ काम सकेपछि अझै अरू काम पनि गर्न सक्नुहुन्छ । तर सायदै म भने अरू कुामहरू गरूँला । हामीले आफ्नो सूचीमा रहेका ३ वटा काम गरिरहँदा, प्रत्येक कामलाई आजको लागि यो मात्र एउटा महत्त्वपूर्ण काम हो भन्ने ठानेर गर्नुपर्छ।

तेस्रो: अविष्मरणिय क्षणहरू सिर्जना गर्नुहोस्..

हामीले अर्को काम थाल्नलाई मात्र अहिलेको काम सक्ने हतार गर्यौँ भने जीवनका अनुभवहरू खल्लो सुप जस्तै बनेर जान्छन् । तर यदि हामीले हाम्रो जीवनका क्षणहरूलाई विशेष, पवित्र र जीवित बनाउन सक्यौँ भनृ के होलारु हामीलाई आफ्नो रात्रि भोजनका लागि सूप पकाउनु एक उत्कृष्ट अनुभव बन्यो भने कस्तो होलारु हामी सबैसँग अविष्मरणिय क्षणको अनुभव त पक्कै छ । त्यो क्षण जब हामी हाम्रो वरपरको संसारसँग अविश्वसनीय रूपमा सम्बन्धित महसुस गर्छौं, जब हामी आफू अलग भएको भावना बिर्सन्छौँ र आफू केही विशाल कुराको अंश रहेको महसुस गर्छौँ । यो त्यो क्षण हो जब हामी पहाडको टाकुरामा बसेर मनमा शान्ती र हर्ष लिएर दृश्यावलोकल गर्छौं, वा ताराहरू हेर्दै मज्जा लिन्छौँ, वा समुद्रमा तैर्दै आनन्दित हुन्छौँ, वा सूर्यास्त वा फूलहरू बगैँचालाई हेरेर चैनको सास लिन्छौँ । हामी आफैँले यी क्षणहरू अभ्यासका साथ हाम्रो दैनिक जीवनमा सिर्जना गर्न सक्छौँ । जब हामी आफ्नो सूचीमा रहेको कार्य गर्दै हुन्छौँ: जस्तै- भाँडा धुँदा, कुराकानी गर्दा, घर जाँदा वा खाँदै गर्दा.. हामीले यी क्षणहरूलाई अविष्मरणिय बनाउन सक्छौँ । प्रयास गरेर हामीले यदी प्रत्येक दिन यी क्षणहरू सिर्जना गर्न सक्यौँ भने, हामीलाई समयको अभाव कम महसुस हुनेछ । बरू पर्याप्त भएको महसुस हुनेछ । यो सूचीमा सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कुरा यी हो ।

चौँथोः कृतज्ञ रहेर सोच्नुहोस् ।

प्रत्येक दिनको अन्त्यमा आफ्नो कामहरूलाई सर्सर्ती सम्झनुहोस् र आफूलाई कृतज्ञ लाग्ने कुरा मनन गर्नुहोस् । हो, यो सामान्य सल्लाह रहेको मलाई थाहा छ । तर यो सूचीमा अन्य कुरािँगै यो अचम्मै गरी शक्तिशाली छ । प्रयास गर्नुहोस् ।

यी रहे समाधानका चार तरिकाहरू ।

(यो ब्लग जेनह्याबिट्स नामक अङ्ग्रेजी वेबसाइटबाट साभार छ । उक्त ब्लगका लेखक लियो बबोता हुन् । जसको भावानुवाद सुस्मिता लावतीले जानकारी केन्द्रका लागि गरेकी हुन् ।)