एजेन्सी। वैज्ञानिकहरुले अफ्रिका महादेश पहिलेको तुलनामा तीव्र गतिमा फुटिरहेको र दुई भागमा छुट्टिने क्रममा रहेको दाबी गरेका छन् । पहिलोपटक सन् २००५ मा इथियोपियाको मरुभूमिमा ३५ माइल लामो दरार देखिएको थियो, जुन अहिले वर्षेनी आधा इन्चको गतिले चौडा भइरहेको छ ।

डेलीमेलको रिपोर्ट अनुसार क्यालिफोर्निया विश्वविद्यालय, सान्टा बार्बाराका प्राध्यापक केन म्याकडोनाल्डले भनेका छन् कि यो प्रक्रिया जसलाई पहिले पहिले करोडौँ वर्षसम्म चल्ने प्रक्रिया मानिन्थ्यो, अब चाहिँ १० देखि ५० लाख वर्षभित्रैमा यो पूरा हुनसक्छ । अफ्रिका महादेशको विभाजनका कारण पृथ्वीमा एउटा नयाँ महासागर र थप एक महादेश बन्नेछ ।

के होला विभाजनको प्रभाव ?
प्राध्यापक म्याकडोनाल्डका अुनसार हिन्द महासागरको पानी पूर्वी अफ्रिकी रिफ्ट भ्यालीमा भरिन सक्दछ र अन्ततः उक्त क्षेत्रले एउटा नयाँ महासागरको रुप लिन सक्दछ । उक्त नयाँ महासागर आन्ध्र महासागर जत्तिकै गहिरो हुनसक्छ ।

यी मुलुकलाई पर्नेछ असर
अफ्रिकी महादेशमा देखिएको दरार त्यहाँका सोमालिया, केन्या, तान्जानिया तथा इथियोपिया लगायतका देशहरु हुँदै गएको छ । वैज्ञानिकहरुका अनुसार यो विभाजनपछि इथियोपियाको उक्त भाग नुुबियन महादेशका रुपमा चिनिनेछ । प्राध्यापक म्याकडोनाल्डका अनुसार मानव जीवनमाथि उक्त विभाजनको कुनै ठूलो प्रभाव पर्नेछैन । यद्यपि भूकम्प तथा ज्वालामूखी विस्फोट जस्ता घटनाहरु चाहिँ भई नै रहनेछन् ।

पूर्वी अफ्रिकी रिफ्ट प्रणाली
यो प्रक्रिया पूर्वी अफ्रिकी रिफ्ट प्रणालीसँग जोडिएको छ । यो २ हजार माइल लामो दरार हो र करीब २ करोड २० लाख वर्षअघि बनेको थियो । यस क्षेत्रमा दुईवटा टेक्टोनिक प्लेटहरु, सोमालियन र नुबियन रहेका छन् । यी टेक्टोनिक प्लेटहरु एक अर्काबाट टाढा टाढा भइरहेका छन् । लिथोस्फेयर भनिने पृथ्वीको सतहको माथिल्लो हिस्सा विभिन्न टेक्टोनिक प्लेटमा बाँडिएको हुन्छ । वैज्ञानिकहरुका अुनसार ती प्लटेहरु आंशिक रुपमा सर्न सक्दछन् । यो गतिविधि पृथ्वीको केन्द्रबाट उत्पन्न हुने तापका कारणले गर्दा हुन्छ ।

महासागर बन्ने क्रमको सुरुवात
सन् २०२४ मा प्रकाशित फ्रन्टियर्स इन अर्थ साइन्स नामक अध्ययनमा बताइए अनुसार रिफ्ट सिस्टमका फरक फरक ठाउँमा ज्वालामूखी गतिविधि फरक फरक छन् । भर्जिनिया टेकका प्राध्यापक डी सारा स्टेम्प्सले सन् २०२० को एक अध्ययनमा बताए अनुसार रिफ्टको उत्तरी हिस्सामा सबैभन्दा तीव्र गतिमा विभाजन भइरहेको छ र सुरुमा त्यही भागमा नयाँ महासागर बन्नेछ ।

वर्तमानमा के समस्या आइरहेको छ ?
सन् २०१८ मा केन्यामा भारी वर्षापश्चात् यस्तै दरार देखिएका थिए । स्थानीय बासिन्दाहरुले त्यस बेला जमिन हल्लिएको पनि महसुस गरेका थिए । भविष्यमा यस्ता दरारहरु अझै धेरै बन्न सक्दछन् । यसबाट मडागास्कर टापु पनि दुई टुक्रामा बाँडिन सक्दछ ।